چرا آهن برای رشد کودک لازمه؟
آهن در تغذیه کودک نقش حیاتی در رشد جسمی و ذهنی، افزایش تمرکز و پیشگیری از کمخونی دارد و از مواد ضروری دوران رشد است. آهن یکی از ریزمغذیهاییه که برای رشد جسمی و ذهنی کودکان ضروریه. همچنین تاثیر زیادی بر اشتهای کودکان داره، به طوری که کودکانی که کمبود آهن دارند اشتهای کمتری در طول روز دارند، دائم احساس خستگی میکنن و این تاثیر منفی بر رشد جسمی و ذهنیشون داره اونها داره و حتی گاهی مانع از وزنگیری کودک میشه. بنابراین خیلی مهمه که مقدار آهن در تغذیه کودک کافی باشه.
تحقیقات نشون داده که کمبود آهن در سالهای اول زندگی میتونه روی تمرکز ، یادگیری و حتی رفتار کودک در آینده تاثیر منفی بذاره. به همین دلیل معمولا از پایان شش ماهگی که غذایکمکی رو برای کودک شروع میکنیم در کنار مصرف مکمل آهن توصیه میشه که از منابع غذایی غنی از آهن در رژیم غذایی کودک استفاده شه مثل گوشت قرمز، مرغ، عدس و … .
نشونههای کمبود آهن در کودکان چیه؟
کمبود آهن یکی از شایعترین مشکلات تغذیهای در دوران کودکیه و چون آهن نقش مهمی در اکسیژنرسانی به مغز و عضلات داره، کمبودش خیلی زود خودش رو نشون میده. یکی از اولین نشونهها، بیحالی و خستگی زودهنگامه، کودکی که همیشه پرانرژی بوده، ناگهان زود خسته میشه و میل به بازی و تحرک نداره.
یه نشونه دیگه اینه که اشتهای کودک کم میشه و میل زیادی به غذاخوردن نداره و زود سیر میشه. رنگپریدگی پوست و لبها، تپش قلب، و کاهش اشتها هم از علامتهای دیگه هستن. در موارد شدیدتر، کمبود آهن روی عملکرد مغز و سیستم عصبی هم اثر میذاره و ممکنه باعث کاهش تمرکز، کندی در یادگیری، یا حتی بیقراری و حواسپرتی بشه.
یادت باشه اگر این نشونهها رو در کودک خودت دیدی، نمیتونی قطعا تشخیص کمبود آهن یا کمخونی فقر آهن بدی چون تشخیص قطعی اینها فقط با آزمایش خون مشخص میشه. تشخیص زودهنگام میتونه از تأثیرات بلندمدت کمبود آهن بر رشد جسمی و ذهنی کودک جلوگیری کنه.
چطور آهن کافی را در رژیمغذایی کودک تامین کنیم؟
اهمیت آهن در تغذیه کودک غیرقابل چشمپوشیه، چون این ماده معدنی نقش مهمی در رشد مغز، تقویت سیستم ایمنی و ساخت گلبولهای قرمز خون داره. از اونجایی که ذخایر آهن در بدن کودکان محدوده، تأمین اون از طریق رژیم غذایی غنی از آهن برای کودک اهمیت زیادی داره.
بهترین منابع غذایی آهن برای کودکان شامل گوشت قرمز، جگر، مرغ و ماهی هستن، چون آهن موجود در اونها از نوع “هِم” هست و خیلی راحتتر و بیشتر از آهن موجود در منابع گیاهی که از نوع “غیرهم” هست جذب بدن میشه. به هر حال منابع غذایی حاوی هر دو نوع آهن حیوانی و گیاهی باید در برنامهغذایی کودک استفاده بشه. آهن غیرهم در غذاهایی مثل عدس، لوبیا، نخود، سویا، اسفناج و تخممرغ وجود داره. همه این غذاهایی رو که مثال زدیم جز سوپرفودهای بسیار مفید برای رشد کودکان محسوب میشه و خیلی مهمه که از این منابع غذایی آهندار در رژیم غذایی کودک استفاده کنیم.
در مواردی که کودک بدغذاست، وزن کمی داره یا فقط از شیر تغذیه میکنه، پزشک ممکنه مکمل آهن تجویز کنه تا کمبود احتمالی جبران بشه.
چه راهکارهایی برای افزایش جذب آهن در تغذیه کودک وجود داره؟
1- مصرف منابع غذایی ویتامین C
برای اینکه جذب آهن از منابع گیاهی بهتر انجام بشه، مصرف خوراکیهای سرشار از ویتامین C مثل آب پرتقال، آبلیموی تازه، گوجهفرنگی و فلفل دلمهای در کنار غذا توصیه میشه. مثلا اگر به کودک عدسپلو میدین برای اینکه آهنش بهتر جذب شه همراه اون گوجهفرنگی، فلفلدلمه و سایر منابع ویتامین C استفاده شه.
2- مصرف چای و لبنیات در زمان مناسب
مطالعات نشون داده بهتره وقتی از منابع گیاهی آهن مثل حبوبات، اسفناج و… استفاده میشه، چای، قهوه و لبنیات همراه اون غذا یا بلافاصله بعد از اون مصرف نشه چون جذب آهن رو کاهش میدن. اگر به کودک عدسپلو میدین برای اینکه آهنش بهتر جذب شه همراه اون ماست یا دوغ نخوره یا بلافاصله بعدش چای یا قهوه مصرف نکنه و حدود دو ساعت فاصله داشته باشه.
3- ترکیب منابع آهن حیوانی با گیاهی
وقتی آهن گیاهی (مثل آهنی که در سبزیجات و حبوبات وجود داره) همراه با غذاهایی که آهن حیوانی (مثل گوشتقرمز، مرغ و ماهی) مصرف بشه، جذب آهن گیاهی بیشتر میشه. بنابراین اگر عدسپلو رو همراه گوشت چرخکرده یا خورش اسفناج رو با مرغ برای کودک سرو کنین، جذب آهن از عدس یا اسفناج بیشتر میشه.
کمخونی فقرآهن یا کمبود آهن در کودک رو با شیره انگور و خرما میشه درمان کرد؟
خیر، گاهی اوقات ممکنه بدن کودک نتونه به اندازه کافی آهن جذب کنه یا ذخایر بدنش پایین بیاد. در این شرایط استفاده از مکمل آهن زیر نظر پزشک ضروریه. خیلی از مامانهای عزیز یه تصور اشتباه دارن که اگر از یک رژیمغذایی غنی از آهن برای کودکشون استفاده کنن کمبود آهن یا کمخونیش سریع درمان میشه و فرزندشون نیازی به مصرف مکمل آهن نداره.
اما لازمه به این نکته اشاره کنم، با اینکه مصرف غذاهای غنی از آهن در تغذیه کودک اهمیت زیادی داره ولی اگر بعد از آزمایش مشخص بشه که بدن کودک شما کمخونی فقر آهن یا کمبود آهن داره حتما باید تحت نظر پزشک از دوز مناسب مکمل آهن برای فرزندتون استفاده کنین و خوراکیهایی مثل شیره انگور، خرما، جگر، گوشت و… به تنهایی برای درمان فقرآهن کافی نیستن. البته اگر مصرف غذاهای آهندار در تغذیه کودک در کنار مصرف مکمل آهن باشه روند بهبود خیلی بهتر و سریعتر پیش میره.
بنابراین شیره انگور و خرما میتونن به عنوان بخشی از رژیمغذایی حاوی آهن برای کودک مفید باشن، ولی به هیچ عنوان جایگزین مکمل آهن در درمان کمبود واقعی نیستن، ضمن اینکه چون جز قندهای ساده محسوب میشن اگر به مقدار زیاد در برنامهغذایی کودک استفاده کنین میتونه باعث اضافهوزن، پوسیدگی دندان و… در اون بشه.
پیشگیری از کمبود آهن در سنین مختلف
با اینکه کمبود آهن یکی از رایجترین مشکلات تغذیهای در کودکانه، اما خوشبختانه به راحتی قابل پیشگیریه. نوزادها معمولاً تا حدود ششماهگی از ذخایر آهن بدن مادر و شیر مادر استفاده میکنن، اما بعد از اون، که همزمان با شروع غذایکمکی میشه، دیگه شیر مادر به تنهایی نمیتونه نیاز بدن کودک به آهن رو تامین کنه بنابراین باید از مکمل آهن برای او استفاده شه و مصرف آن تا دو سالگی ادامه پیدا کنه و حتما منابع غذایی غنی از آهن در برنامهغذایی کودک گذاشته شه. بنابراین در تغذیه تکمیلی از سوپرفودهای سرشار از آهن مثل گوشت قرمز، مرغ، زرده تخممرغ، عدس و… حتما استفاده کنین.
برای پیشگیری از کمبود آهن در کودکان بزرگتر هم بهتره برنامه غذایی روزانهشون شامل همین مواد باشه، و کنار غذاهایی که آهن گیاهی دارن (مثل حبوبات)، خوراکیهای حاوی ویتامین C مثل پرتقال یا فلفل دلمهای بخورن تا جذب آهن بیشتر بشه.
در دوران نوجوانی، مخصوصاً برای دخترها، نیاز بدن به آهن بیشتر میشه، پس داشتن رژیم غذایی غنی از آهن خیلی مهمه. در کل، نقش تغذیه در جلوگیری از کمخونی واقعاً پررنگه، و با چند انتخاب ساده و درست، میشه از رشد سالم و انرژی کودکمون مطمئن شد.
جمعبندی: آهن، راز رشد سالم و پرانرژی کودک
در این مقاله با اهمیت آهن در تغذیه کودکان آشنا شدیم و یاد گرفتیم که این ماده مغذی نقش مهمی در تقویت حافظه، یادگیری و رشد جسمی اونها داره و از کمخونی پیشگیری میکنه. کمبود آهن در تغذیه کودک میتواند باعث کاهش انرژی، ضعف سیستم ایمنی و افت تمرکز در یادگیری شود. وقتی رژیم غذایی کودک سرشار از منابع غذایی آهن مثل گوشت قرمز، مرغ، تخممرغ، حبوبات و سبزیجات برگ سبز باشه، بدنش بهتر میتونه انرژی بگیره و رشد کنه. البته در بعضی موارد، فقط رژیم غذایی کافی نیست و پزشک ممکنه برای جبران کمبود، مکمل آهن تجویز کنه.
در مجموع، توجه به اهمیت آهن در تغذیه کودک، استفاده از یک رژیم غذایی غنی از آهن برای کودک و ایجاد عادتهای غذایی سالم، کمک میکنه تا کودکان قویتر، شادابتر و با تمرکز بیشتری رشد کنند. و همچنین دریافت کافی آهن در تغذیه کودک از طریق مواد غذایی، به پیشگیری از کمخونی و خستگی کمک میکند.
برای دریافت برنامه غذایی مناسب برای کودکان که حاوی همهی مواد غذایی لازم برای رشد آنها باشد، کافی است فرم زیر را کامل کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند:
سوالات متداول
آهن در تغذیه کودک چه نقشی دارد؟
نقشی که آهن در تغذیه کودک دارد انکار نشدنی است. آهن یکی از ضروریترین مواد برای رشد کودک است.
با چه غذاهایی میتواند آهن در تغذیه کودک را تامین کرد؟
بهترین منابع غذایی آهن برای کودکان شامل گوشت قرمز، جگر، مرغ و ماهی است، چون آهن موجود در آنها راحتتر و بیشتر از آهن موجود در منابع گیاهی که از نوع “غیرهم” هست جذب بدن میشود.
