وقتی کودک مبتلا به بیماری‌های خاصی مثل دیابت، سنگ‌کلیه، فاویسم و… هستن، دغدغه والدین برای فرزندان‌شون چند برابر میشه. تو این شرایط، تنها دارو یا درمان پزشکی کافی نیست، بلکه تغذیه درست نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری، پیشگیری از عوارض و حتی بهبود کیفیت زندگی کودک داره. تغذیه این کودکان صرفا یه انتخاب روزمره نیست، بلکه یه بخش جدا نشدنی از روند درمانه، چون غذایی که کودک میخوره میتونه به کنترل بهتر بیماری کمک کنه یا برعکس، اوضاع رو سخت‌تر کنه. پس لازمه در این زمینه با مشاور تغذیه کودک مشورت کنید و برنامه‌غذایی اصولی برای فرزندتون داشته باشین. در این مقاله به بررسی تغذیه کودکان در زمان بیماری می‌پردازیم.
تغذیه کودکان با بیماری‌های شایع
تغذیه کودکان در زمان بیماری
خیلی از مامان‌ها میپرسن: “حالا که بچه‌م این بیماری رو داره، چی باید بخوره؟ و چی رو نباید بخوره؟” واقعیت اینه که هر بیماری نیازهای غذایی مخصوص به خودش رو داره و رژیم‌غذایی هر کودک با توجه به شرایطش ممکنه با دیگری فرق کنه و اینجاست که رژیم‌غذایی مثل یه داروی مکمل برای بچه‌ها عمل میکنه.
اینجا میخوایم با زبون ساده، اصول کلی تغذیه کودکان در زمان بیماری رو با هم بررسی کنیم و در سری مقاله‌های بعدی به طور تخصصی راجبه هر بیماری و نکات تغذیه‌ای مربوط به اون مفصل با هم صحبت میکنیم.
دیابت کودکان و نقش تغذیه در کنترل بیماری
تغذیه کودکان در زمان بیماری
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در میان بچه‌ها در سراسر جهانه که متاسفانه روز به روز شیوعش داره در بین بچه‌ها بیشتر میشه. دیابت به دو شکل میتونه در بچه‌ها رخ بده:
- دیابت نوع یک: در این نوع دیابت سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده انسولین حمله میکنن و بدن نمیتونه به مقدار کافی انسولین ترشح کنه. این نوع دیابت معمولا در سنین پایین و نوپایی شایعه.
- دیابت نوع دو: به دلیل مقاومت به انسولین ایجاد میشه که چاقی و کم‌تحرکی یکی از مهم‌ترین دلایل این نوع دیابته و بیشتر در سنین نوجوانی شایعه.
اگه بخوایم بچه‌ها در طول روز انرژی خوبی داشته باشن و همچنین از عوارض این بیماری در آینده (مثل بیماری‌های کلیوی، فشارخون بالا و …) در اونها پیشگیری کنیم، باید حواسمون به تغذیه بچه‌ها باشه که قند خون‌شون کنترل شه. توصیه کلی به مامان‌های عزیز اینه که به زمان‌بندی اصولی وعده‌های‌غذایی بچه‌ها توجه کنن، روزانه از میان‌وعده‌های سالم در برنامه‌غذایی بچه‌ها استفاده کنن و تا حد امکان مصرف قندهای ساده مثل: شکلات، نوشابه، مربا و تنقلاتی که حجم شکر بالایی دارن مثل: کیک، شیرینی، بیسکویت، پاستیل و… رو در رژیم‌غذایی فرزندان‌شون محدود کنن.
ایجاد عادت‌های غذایی منظم و اصلاح سبک زندگی به کودک کمک میکنه تا با علاقه بیشتری غذا بخوره و روند درمان همراه با تغذیه اصولی به خوبی پیش بره.
کبد چرب در کودکان، بیماری خاموشی که بچه‌های چاق رو تهدید میکنه
شاید تا این لحظه با خودت فکر میکردی که کبد چرب فقط در بزرگسالان دیده میشه اما باید بدونی که امروزه متاسفانه به خاطر تغذیه ناسالم و سبک‌زندگی کم‌تحرک، شیوع این بیماری در بین بچه‌هایی که اضافه‌وزن دارن یا چاق هستن خیلی زیاد شده و این میتونه سلامتی بچه‌ها رو در آینده تهدید کنه.
خیلی از والدین فکر میکنن چاقی بچه بامزه‌ست یا نشونه سلامتیه! اما حقیقت اینه که چاقی میتونه زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های جدی مثل کبدچرب در بچه‌ها باشه. این مشکل در بچه‌ها بیشتر به دلیل اضافه‌وزن، مصرف زیاد غذاهای پرچرب و شیرین و کم‌تحرکی ایجاد میشه و باعث مقدار زیادی چربی در سلول‌های کبد تجمع پیدا کنه. در مراحل اولیه معمولا علامت مشخصی دیده نمیشه و همین باعث میشه که تشخیص به موقع سخت بشه. تنها راه مطمئن برای تشخیصش سونوگرافیه.
اگه نسبت به کبد چرب بچه‌ها بی‌توجه باشین، ممکنه به التهاب کبد و حتی مشکلات جدی‌تر در آینده منجر بشه. اما خبر خوب اینه که با اصلاح سبک زندگی، تغییر عادت‌های غذایی و افزایش تحرک و فعالیت بدنی میشه جلوی پیشرفت این بیماری رو گرفت. یعنی اگر مامان و بابا به موقع اقدام کنن، کبدچرب در بچه‌ها قابل درمانه.
سنگ کلیه کودکان، هشدار مهم برای مامان‌ها
مامان شایلین می‌گفت چند وقت بود دخترش مدام از درد شکم و پهلو شکایت می‌کرد. اول فکر کرد یه دل‌درد ساده‌ست یا شاید از غذاهای مدرسه باشه ولی درد ادامه دار شد و شدتش بیشتر شد به طوری که شایلین حتی موقع ادرار کردن هم گریه می‌کرد و سوزش ادرار داشت. خلاصه مجبور شدن ببرنش دکتر و بعد از آزمایش و سونوگرافی مشخص شد که این بچه سنگ کلیه داره! چیزی که اکثر مامان‌ها فکر نمیکنن ممکنه سراغ بچه‌ها هم بیاد.
سنگ کلیه فقط مشکل بزرگسالان نیست. دلایل مختلفی مثل ژنتیک، مصرف کم مایعات و کم‌آبی بدن، مصرف زیاد نمک و تغذیه نامناسب میتونن باعث تشکیل سنگ در کلیه بچه‌ها بشن. سنگ‌های کلیه بر مبنای جنس‌شون به دو گروه کلسیمی و غیرکلسیمی تقسیم میشن که هر کدوم انواع مختلفی داره اما رایج‌ترین اونها از نوع اگزالات کلسیم هستن. در بچه‌های مبتلا به این نوع سنگ برای پیشگیری از عود و کنترل شرایط، بهتره نکات تغذیه‌ای زیر رعایت بشه:
- نوشیدن آب کافی در طول روز
- محدودکردن مصرف نمک و غذاهای شور مثل چیپس، پفک، فست‌فود و غذاهای شور
- محدودکردن مصرف خوراکی‌های پراگزالات مثل بادام، کنجد، بادام‌زمینی و…
- استفاده متعادل از پروتئین حیوانی مثل گوشت‌قرمز، مرغ و ماهی
- محدودکردن مصرف لبنیات مثل شیر و ماست
- محدودیت مصرف قندهای ساده و خوراکی‌هایی که حجم زیادی شکر دارن مثل نوشابه، مربا، پاستیل، شکلات و…
- روزانه مقداری آبلیمو به آب یا غذای کودک اضافه شه
علاوه بر نکات گفته شده خیلی مهمه که وزن کودک در محدوده نرمال باشه و حتما در طول روز فعالیت بدنی کافی داشته باشه. در آخر یادتون باشه که سنگ کلیه در بچه‌ها فقط با دارو یا درمان کوتاه‌مدت برطرف نمیشه و تغذیه مناسب و اصولی برای پیشگیری از عود دوباره سنگ خیلی مهمه. چون هر بار عود، میتونه درد و مشکلات بیشتری برای کوچولوتون بیاره.
اگه احساس میکنین کنترل تغذیه کودکان در زمان بیماری براتون سخته یا نمیدونین دقیقا چه غذاهایی مناسبه و چه چیزهایی باید محدود شه، ما در نوتریکو در کنارتون هستیم تا تو این مسیر همراهی تون کنیم و با دادن برنامه‌غذایی تخصصی به فرزندتون کمک کنیم تغذیه اصولی داشته باشه.
همه چیز درباره فاویسم کودکان: از نشانه‌ها تا رژیم غذایی مناسب
فاویسم یه بیماری ژنتیکیه که به خاطر کمبود یه انزیم خاص در بدن بچه‌ها به وجود میاد. این بچه‌ها اگه یه سری از غذاها و خوراکی‌ها مثل: باقلا، سویا، بعضی از داروها و… بخورن گلبول‌های قرمز خون‌شون سریع تخریب میشه و ممکنه بچه دچار کم‌خونی ناگهانی و زردی بشه. این بیماری معمولا همراه فرد میمونه اما با مصرف دارو و رعایت رژیم‌غذایی مناسب میتونیم جلوی بروز عوارض جدی رو در بچه‌ها بگیریم.
اگر کودک‌تون فاویسم داره، غذاهای زیر واسش ممنوعه و نباید مصرف کنه:
- باقلا، لوبیا سبز، سویا و محصولات آن
- حبوبات (شامل: نخود، عدس، لپه، لوبیا و…)
- بادام زمینی
- موادغذایی آماده و تنقلاتی که سولفیت به عنوان ماده افزودنی اضافه میشود. بنابراین، همیشه قبل از خرید برچسب موادغذایی به دقت مطالعه شود.
- نوشابه ها، و برخی از آبمیوه‌ها، ترشی ها، و میوه های خشک (مثل برگه زردآلو تیزابی، آلو تیزابی، کشمش تیزابی و…) حاوی سولفیت هستند، بنابراین از مصرف آنها خودداری شود.
- گوشت های کنسروشده، ماهی کنسرو شده، غذاهای دودی، غذاهای کنسروی، سوپ‌های آماده، چیپس، مارگارین، سس مایونز، سوسیس، کالباس، همبرگر و انواع کباب های آماده، ناگت و شنیسل آماده و موارد مشابه
- موادغذایی حاوی صمغ عربی، لسیتین سویا، صمغ گوار و ژلاتین گیاهی
- رنگ های مصنوعی که به عنوان افزودنی به برخی خوراکی ها و تنقلات اضافه میشود، حنا، منتول، عصاره شیرین بیان، بلوبری، زغال اخته، گیاه خرنوب و کهور
- ویتامین های C و K در صورتی که به صورت مکمل دارویی یا افزودنی به موادغذایی اضافه شود، به علت دوز بالا میتواند مشکل ساز شود.
با رعایت نکاتی که گفته شد بچه‌های مبتلا به فاویسم میتونن مثل بقیه بچه‌ها رشد کنن و زندگی عادی و نرمال داشته باشن. فقط لازمه که مامان و بابای عزیز مراقب مصرف داروها و رژیم‌غذایی فرزندان‌شون باشن. اگر دوست داری ما در نوتریکو خوشحال میشیم که در کنارت باشیم و در این مسیر راهنماییت کنیم که کوچولوت یه برنامه غذایی تخصصی و مناسب خودش رو داشته باشه.
نکته پایانی برای مامان‌ها
یادتون باشه اگه کودک‌تون بیماری خاص یا شرایط ویژه‌ای داره، با مراقبت شما میتونه مثل بقیه بچه‌ها رشد کنه و سبک زندگی خوب و سالمی داشته باشه. این مراقبت از جنبه‌های مختلفه، هم از جنبه روانی و هم جسمی. خیلی مهمه که کودک‌تون در کنار درمان پزشکی و دارویی، تغذیه اصولی داشته باشه چون غذاهایی که در طول روز میخوره و رژیم‌غذایی که داره در کنترل بیماریش نقش خیلی زیادی داره. برای همین داشتن یه مشاوره تغذیه اختصاصی میتونه کمک کنه که کودک‌تون مسیر تغذیه درستی داشته باشه و اینجوری خیال‌تون از جهت حفظ سلامتیش راحته.
این مقاله به مرور زمان با بیماری‌ها و شرایط تغذیه‌ای دیگه‌ای که در کودکان دیده میشه به روزرسانی میشه تا همیشه بتونه یه مرجع کاملی برای شما دوستان عزیزمون باشه.
جهت دریافت مشاوره همین حالا فرم زیر رو کامل کن!
سوالات متداول
تغذیه کودکان در زمان بیماری چه ویژگی دارد؟
تغذیه کودکان در زمان بیماری، بسته به این که یک بیماری عمومی مثل سرماخوردگی باشه یا یک بیماری خاص مثل دیابت، فاویسم، سنگ کلیه و … متفاوته.
فاویسم چیست و تغذیه کودکان در زمان بیماری فاویسم چیست؟
فاویسم که به دلیل کمبود یک آنزیم خاص در بدن کودک به وجود میاد و ژنتیکی هم هست، منع غذایی برای کودک ایجاد میکنه. کودک مبتلا به فاویسم باید از خوردن غذاهایی مثل باقلا، لوبیا سبز، سویا و … پرهیز کند.
علت کبد چرب در کودکان چیست؟
کبد چرب در کودکان به دلیل عدم تحرک، خوردن غذاهای چرب و شیرین و چاقی ایجاد میشه.
