همه چیز درباره بدغذایی در کودکان: نشانه‌ها و پیامدها

بدغذایی در کودک یه مشکلیه که معمولا در کودکان دو تا پنج سال دیده میشه و خیلی اوقات نمود جسمی و ظاهری نداره یعنی با اینکه قد و وزن کودک طبیعیه، اما اگه شرایط تغذیه‌ای اون رو بررسی کنیم متوجه اختلال بد غذایی میشیم و اگه به موقع این اختلال رو در کودک اصلاح نکنیم، به تدریج بدتر میشه و حتی ممکنه بر رشدش تاثیر منفی داشته باشه.

اشتباه‌ترین توصیه‌ای که یه مامان میتونه در رابطه با بد غذایی کودک خودش بشنوه اینه که “نگران نباش، بزرگ شه بدغذایی‌اش خوب میشه” هست چون در اکثر اوقات نه تنها خودش خوب نمیشه بلکه بدتر هم بشه.

نشانه‌های بدغذایی در کودک

اگه کودکت یکی از نشونه‌های زیر رو داره یعنی بدغذاست و لازمه در اولین فرصت عادات‌های غذایی اشتباهش رو توسط مشاور تغذیه با روش اصولی اصلاح کنی:

1. اگه فرزندتون یه گروه غذایی رو کامل حذف کرده (مثلا اگه گروه میوه‌ها رو کامل حذف کرده و هیچ مدل میوه‌ای نمیخوره. پس در نظر داشته باشیم که اگه مثلا یکی دو نوع میوه رو نخوره این به معنای بدغذایی نیست).
2. اگه نیازه موقع غذا خوردن حواسش رو با یه چیزی پرت کنی.
3. اگه شکل و تنوع غذایی پایینی داره و کلا موادغذایی که میخوره به بیشتر از 20 مدل نمیرسه.
4. اگه بعد از دو سالگی هنوز از دست شما غذا میخوره.
5. و اینکه اگه بافت‌ها یا رنگ‌های خاصی نمیخوره ( مثلا بعضی از بچه‌ها بعد از دو سالگی اگه بافت سفت توی دهنشون بره عوق میزنن و اون غذا رو نمیخورن این یعنی بدغذایی).

اگه میخوای بدغذایی کودک خود رو اصلاح کنی همین الان فرم رو کامل کن!

شایع‌ترین علت‌های بدغذایی در کودک

بدغذایی در کودک میتونه به یکی از دلایل زیر در کودک رخ بده:

1. رفتارهای اشتباه در شروع و ادامه غذا دادن به کودک (مثل با زور و اجبار به کودک غذا دادن، استفاده از عوامل حواس‌پرتی برای غذا دادن به کودک و…)
2. بیماری‌ها و مشکلات جسمی: مثل یبوست، کم‌خونی فقرآهن، دندان‌های پوسیده و…
3. مهارت‌های حرکتی دهانی ضعیف (مثل حالتی که کودک به مدت طولانی لقمه غذا رو در دهانش نگه میداره) جز علت‌های بد‌غذایی در کودک است.
4. اختلالات پردازش حسی: در این اختلال مغز کودک نمیتونه برخی از محرک‌های حسی مثل: طعم، بو، بافت و حتی صدای غذاخوردن رو به طور طبیعی پردازش کنه و دچار بیش‌حسی یا کم‌حسی میشه. در اختلال بیش‌حسی، کودک همه چیز رو خیلی شدیدتر از حالت عادی حس میکنه و مثلا بافت‌های نرم و لیز مثل انبه یا بوی غذاهای تند واسش آزار دهنده‌ ست. در مقابل بعضی از بچه‌ها کم‌حسی دارن یعنی برای اینکه چیزی رو حس کنن باید محرک قوی‌تری دریافت کنن. این بچه‌ها ممکنه غذاهای پرادویه و ترد رو بیشتر بپسندن و علاقه‌ای به غذاهای نرم و ساده نداشته باشن. هر دو حالت میتونه باعث شه که کودک از بسیاری از غذاها امتناع کنه و بدغذایی شدیدی نشون بده. بهترین زمان درمان اختلالات پردازش حسی زیر سه سالگیه، در چنین شرایطی باید ابتدا اختلال کودک توسط کاردرمانگر یا گفتاردرمانگر حل شه و سپس با مشاور تغذیه برای اصلاح رفتارهای غذایی بچه‌ها مشاوره بگیرید.
5. یکی دیگر از شایع ترین علت‌های بد‌غذایی در کودک، افسردگی و اضطراب
6. نئوفوبیا: به معنای ترس از غذای جدیده. بچه‌هایی که نئوفوبیا دارن معمولا نسبت به غذاهای جدید بی اعتماد هستن و بدون امتحان کردن اونو پس میزنن. این اختلال بیشتر در گروه سنی 2 تا 6 سال دیده میشه و اگه شدت پیدا کنه باعث میشه که کودک بیشتر غذاها رو رد کنه و بدغذا شه اما قابل حله و جای نگرانی نداره.

پیامدهای بدغذایی بر سلامت کودکان

پیامد اصلی بدغذایی در کودک کاهش دریافت غذاییه که میتونه روی رشد و سلامت او تاثیر منفی بگذاره. در صورتی که کودک سبزیجات و میوه رو به مقدار کافی در طول روز نخوره دچار یبوست میشه یا اگه به دلیل بدغذایی از گروه گوشت‌ها و پروتئین به مقدار کافی استفاده نکنه دچار کمبود آهن و روی میشه که کمبود این ریزمغذی‌ها باعث بی‌اشتهایی کودک و تشدید بدغذاییش میشه.

یکی از اثرات منفی بدغذایی در کودک اینه که سیستم ایمنی بچه‌ها ضعیف میشه چون با حذف گروه‌های غذایی مختلف بدنش به طور طبیعی از دریافت بعضی ویتامین‌ها و موادمعدنی مهم محروم میشه. مثلا نخوردن میوه‌ها و سبزیجات باعث کمبود ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها میشه، اگه کودک غذاهای پروتئینی مثل گوشت، تخم‌مرغ و حبوبات رو نخوره میتونه با کمبود آهن و روی مواجه بشه یا حذف لبنیات باعث کاهش دریافت کلسیم و ویتامین D میشه.

همه این ویتامین‌ها و مواد معدنی نقش مهمی در تقویت سیستم‌ایمنی دارن و حذف شون باعث میشه بدن کودک در برابر بیماری‌ها ضعیف‌تر عمل کنه و ممکنه بیشتر سرما بخوره، دیرتر خوب شه یا عفونت‌های مکرر داشته باشه. بنابراین بدغذایی در کودک میتونه یکی از عوامل مهم تضعیف سیستم ایمنی کودکان باشه.

اما بدغذایی در کودک فقط بر سلامت جسمی کودک تاثیر منفی نداره بلکه میتونه روی سلامت روانش هم تاثیر بذاره چون معمولا وقتی کودک غذا نمیخوره وعده غذایی به جای اینکه لحظه خوشایند و لذت‌بخشی باشه تبدیل به میدان جنگ میشه و معمولا والدین با اصرار و اجبار یا مقایسه کردن کودک با هم سن و سالانش اون رو تحت فشار قرار بدن و این میتونه باعث استرس و اضطراب بچه بشه.

راهکارهایی برای مدیریت بدغذایی در کودک

مامان عزیز برای درمان بدغذایی کودکت و اصلاح رفتارهای غذاییش میتونی راهکارهایی که در ادامه گفته میشه رو اجرا کنی اما یادت باشه در این مسیر باید صبور باشی چون بدغذایی در کودک یک شبه درست نمیشه اما اگه بتونی با روش‌های درست مدیریتش کنی به مرور زمان رابطه کودکت با غذا بهتر میشه و این میتونه روی رشد و سلامتش تاثیر مثبتی بذاره.

مامان و بابا الگوی مناسب باشن

اگه میخوای ارتباط فرزندت با غذا بهتر شه اولین قدم اینه که خودت الگوی مناسبی باشی چون بچه‌ رفتار غذاخوردن رو از شما تقلید میکنه و یاد میگیره. پس حتی اگه به طعم یا بافت یه غذای خاص علاقه نداری نباید جلوی کودکت حس منفی نسبت به اون غذا نشون بدی

اجبار و اصرار ممنوع

یکی از راهکارهای مدیریت بدغذایی در کودک این است که اجبار و اصرار ممنوع است. یادت باشه لحظه غذا خوردن هر بیشتر به کودکت اصرار کنی که غذای بیشتری بخوره یا غذای جدیدی رو امتحان نتیجه عکس میده و او بیشتر در برابر غذاخوردن مقاومت میکنه.

• گفتن جمله‌های زیر جنبه اصرار داره و میتونه تاثیر منفی بر رفتار غذا خوردن کودک داشته باشه:

• فقط یه لقمه یا یه قاشق دیگه از این غذا بخور

• تا زمانی که غذات تموم نشه نمیتونی بری بازی کنی

• اگه سالادت رو بخوری جایزه داری

• دوستت رو ببین چقدر خوب غذا میخوره تو هم یه قاشق دیگه غذا بخور

مشارکت کودک در آماده‌سازی غذا

هنگام خرید موادغذایی یا آماده کردن غذا کوچولوت رو مشارکت بده مثلا میتونی یه روز که میری فروشگاه کودکت رو همراه خودت ببری و ازش بخوای یه سری مواد غذایی رو در سبد خرید بذاره یا برای درست کردن یه سری غذاهای ساده مثل فرنی یا پنکیک از کودکت کمک بگیری و ازش بخوای یه سری کارهای ساده رو انجام بده. بچه‌ها وقتی در خرید، پختن یا تزئین غذا مشارکت میکنن بیشتر تمایل به امتحان کردن اون غذای خاص رو دارن.

یکی از راهکارهای مدیریت بدغذایی کودک، ایجاد محیطی آرام هنگام غذاخوردن

هیچ موقع از گوشی، تلویزیون یا اسباب‌بازی به عنوان یه ابزار کمکی استفاده نکن که حواس کودکت رو پرت کنی و غذای بیشتری بهش بدی. اگه استفاده کنی شاید اون لحظه یه قاشق غذای بیشتری بخوره اما در نهایت این کار باعث بدغذایی در کودک میشه.

برای مثبت کردن محیط غذا خوردن میتونی از موزیک آرامش‌بخش استفاده کنی و یا در صورت امکان لحظه غذا خوردن همه اعضای خانواده در کنار همدیگه باشن و این طور نباشه که کودک به صورت جدا و دور از بقیه غذا بخوره.

مامان عزیز اگه کودکت بدغذاست تو این مسیر تنها نیستی و همین حالا فرم زیر رو پر کن تا بتونی از مشاوره و برنامه غذایی تخصصی برای کودکت وقت بگیری.