چرا تغذیه با شیر مادر بهترین و کاملترین غذا برای نوزاد شماست؟
تغذیه با شیر مادر فقط یک انتخاب نیست، بلکه یک سرمایهگذاریه بزرگ برای سلامت نوزاد و مادره. شیر مادر بهترین و کاملترین غذا برای نوزاد محسوب میشه؛ چون ترکیبش دقیقاً متناسب با نیازهای بدن نوزاده. این شیر همه مواد مغذی، آنتیبادیها و انرژی لازم برای رشد و تقویت سیستم ایمنی کودک رو تأمین میکنه.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشن، کمتر دچار بیماریهای عفونی مثل اسهال، عفونتهای تنفسی و حتی آلرژی میشن. از طرفی، برای مادر هم فواید زیادی داره مثل کاهش خطر سرطان سینه و رحم و کمک میکنه بدن مادر سریعتر به حالت قبل از بارداری برگرده و اون اضافه وزن رو که طی دوران بارداری داشته جبران کنه. به همین دلیل، ترویج تغذیه با شیر مادر یکی از مهمترین گامها برای رشد سالم نوزاد و سلامت طولانیمدت مادر و کودک محسوب میشه.
آغوز، اولین قدم برای رشد و سلامت نوزاد
آغوز یا کلستروم، اولین شیری هست که بعد از زایمان و طی چند روز اول تولد از سینه مادر ترشح میشه و غلیظ و زرد رنگه. آغوز فواید بسیار زیادی برای نوزاد داره و حتی مقدار کمش، سیستم ایمنی کودک را تقویت میکند، به رشد مغز کمک میکند و پیوند عاطفی مادر و کودک را قویتر میسازد. بهطور ساده، آغوز پایههای رشد، سلامت و بقای نوزاد را شکل میده پس این ترکیب فوقالعاده رو از نوزادتون دریغ نکنید.
مزایای تغذیه با شیر مادر برای کودک
تغذیه با شیر مادر برای نوزاد فواید بسیار زیادی داره. وقتی کودک با شیر مادر تغذیه میشه، نه تنها مواد مغذی مورد نیازش برای رشد جسمی و فیزیکی رو دریافت میکنه، بلکه مغزش رو تقویت میکنه و پیوند عاطفی بین مادر و کودک رو محکم میکنه که هر کدوم رو در ادامه توضیح میدیم:
رشد و بقای کودک
تغذیه با شیر مادر در رشد نوزاد نقش خیلی مهمی داره.شیر مادر حاوی مواد مغذی کامل، پروتئین، چربی و ویتامینهاست که کودک برای رشد طبیعی بدن، استخوانها و بافتها بهش نیاز داره. علاوه بر این، آنتیبادیها و پروتئینهای ضدمیکروبی موجود در شیر مادر، سیستم ایمنی نوزاد رو تقویت میکنن و خطر بیماریها و عفونتها رو به شکل چشمگیری کاهش میده. مزایای شیر مادر برای کودک فقط به دوران کودکی محدود نمیشه؛ بلکه اثراتش حتی در آینده هم باقی میمونه. کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشن، احتمال کمتری برای ابتلا به بیماریهای مزمن مثل چاقی، دیابت یا مشکلات قلبی دارن.
رشد و تکامل مغز
شیر مادر حاوی چربیها، هورمونها و مواد مغذی خاصی هست که رشد مغز و تکامل عصبی کودک رو تحریک میکنن. کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشن، عملکرد شناختی بهتری دارن و پایههای هوش و یادگیریشون قویتر ساخته میشه.
تقویت سیستم ایمنی نوزاد
یکی دیگه از فواید شیر مادر برای نوزاد اینه که شیر مادر مثل یک سوپر قهرمان کوچک برای نوزادت عمل میکنه! پر از آنتیبادیها و پروتئینهای محافظتیه که سیستم ایمنی کودک رو تقویت میکنن و جلوی باکتریها و ویروسها رو میگیرن. این یعنی کودک در روزها و ماههای اول، وقتی بدنش هنوز سیستم دفاعی خودش رو کامل نکرده، یک سپر طبیعی داره که به بقای او کمک میکنه. حتی جالبه بدونی که شیر مادر میتونه پاسخهای ایمنی کودک رو تنظیم کنه و التهابها رو کاهش بده، پس هم بدنش سالم میمونه و هم پایههای سلامت بلندمدتش قویتر ساخته میشه.
مسائل روانی-عاطفی
مزایای شیر مادر برای کودک فقط به رشد جسمی و فیزیکی کودک محدود نمیش، بلکه قلب و ذهنش رو هم تغذیه میکنه. تماس پوستی و لحظات شیر خوردن باعث میشه کودک حس امنیت و آرامش پیدا کنه و پیوند عاطفی مادر و کودک قویتر بشه. این ارتباط اولیه، پایههای سلامت روان و توانایی ارتباط عاطفی در آینده رو هم میسازه.
بنابراین شیر مادر، نه تنها غذا، بلکه ابزاری حیاتی برای رشد، بقای کودک، تکامل مغز و سلامت روان و عاطفی او هست. هر لحظه شیر دادن، سرمایهگذاری روی سلامت و شادی کودکته.
برای همین توصیه میشه تا شش ماه اول زندگی تغذیه انحصاری با شیر مادر ادامه داشته باشه یعنی کودک در کنار مکملهای مورد نیاز، فقط از شیر مادر استفاده کنه و بعد از آن نیز در کنار غذای کمکی شیر مادر به عنوان غذای اصلی کودک حداقل تا یک سالگی حتما ادامه پیدا کنه چون هرچه تغذیه با شیر مادر طولانیتر باشه، مزایای آن برای سلامت و رشد کودک بیشتر و پایدارتر خواهد بود. شیر مادر تا دو سالگی (بسته به شرایط مادر) میتونه برای کودک ادامه داشته باشه.
آیا تغذیه مادر بر کیفیت شیر تاثیر داره؟
تا اینجا با فواید شیر مادر برای نوزاد آشنا شدیم اما لازمه بدونید که تغذیه مادر روی ترکیب و کیفیت شیرش اثر میذاره، اما نه همیشه به شکل مستقیم و سادهای که فکر میکنیم. از این رو، اهمیت تغذیه با شیر مادر برای نوزاد فراتر از تأمین انرژیه و تغذیه مادر میتونه روی رشد مغزی، تقویت سیستم ایمنی و فراهم کردن ریزمغذیهای حیاتی برای نوزاد تأثیر بگذاره.
مثلاً اسیدهای چرب امگا-۳ (بهخصوص DHA) که در ماهیهای کم جیوه، دانهها و بعضی مکملها وجود دارن، با کیفیت چربی شیر و رشد عصبی نوزاد ارتباط دارن. همچنین وضعیت ویتامین D، آهن و فولات مادر میتونه بر محتوای این ریزمغذیها در شیر اثر بگذاره.
در مقابل، بدن مادر این قابلیت و توانایی رو داره که ترکیب شیر رو ثابت نگه داره؛ یعنی حتی اگر برای یه مدتی تغذیه مادر مناسب نباشه و موادمغذی به مقدار کافی به بدنش نرسه، بدن مادر از ذخایر اون ماده مغذی استفاده میکنه که ترکیب شیر رو همچنان باکیفیت نگهداره. اما اگر تغذیه غیراصولی برای مدت طولانی ادامه داشته باشه، ذخایر بدن مادر هم تموم میشه و کمبودهای مزمن موادمغذی در بلندمدت روی کیفیت شیر و سلامت مادر و کودک تاثیر منفی میگذاره.
بنابراین تمرکز بر یک رژیم متعادل و مصرف سوپرفودهایی مثل پروتئینهای باکیفیت، چربیهای سالم، میوه و سبزیجات، و مایعات کافی، کمک میکنن هم فواید شیر مادر برای نوزاد حفظ بشه و هم مادر انرژی کافی داشته باشه و سلامت باشه. اینجاست که توصیه میشه حتما مادران شیرده تحت نظر مشاور تغذیه برنامه غذایی اصولی داشته باشن که هم سلامت خودشون حفظ بشه و هم حجم و کیفیت شیرشون برای رشد کودکشون عالی باشه.
باورهای اشتباه در مورد شیر مادر که باید بدانید
1- باور اشتباه
شیر بعضی از مادران رقیق و آبکیه و قوت کافی برای نوزاد نداره!
واقعیت
اگر کودک شما وزنگیری خوبی داره و روزانه بین 8-6 پوشک خیس میکنه یعنی شیر شما برای او کافیه. این تصور اشتباهه که اکثر مامانها دارن و فکر میکنن شیرشون انرژی و قوت کافی برای نوزاد نداره. در ابتدای هر وعده شیردهی، شیر مادر کمی رقیقتر و کمچرب به نظر میرسد، و این برای رفع تشنگی نوزاد ضروریه اما با ادامه مکیدن نوزاد، شیر غلیظتر و پرچرب میشود.
برای همین توصیه میشه حتما نوزاد حین شیرخوردن اول یک سینه رو کامل تخلیه کنه و بعد اگر مجدد تمایل به شیرخوردن داشت از سینه دیگر شیر بخوره تا تمام نیازهای بدنش تأمین بشه. اینکه مادر تصور میکنه که شیرش آبکیه چون شیر خودش رو با شیر خشک یا شیر پاستوریزه مقایسه میکنه کاملا اشتباهه و این اختلاف در واقع نشاندهنده سازگاری شیر مادر با نیازهای نوزاد در طول وعده است و ارزش تغذیهای بالاتری داره.
2- باور اشتباه
مدت زمان شیر خوردن کودک باید یه تایم مشخصی داشته باشه!
واقعیت
در تغذیه با شیر مادر، بهتره همه چیز بر پایه میل نوزاد پیش بره. یعنی نه زمان بین وعدهها و نه مدت مکیدن در هر وعده نباید از قبل تعیین بشه. نوزاد باید هر زمان که احساس گرسنگی میکنه سینه رو بگیره و تا وقتی خودش سیر میشه به مکیدن ادامه بده. این روش کمک میکنه تا هم به شیر پرچرب انتهای سینه برسه و هم سینه مادر به طور کامل تخلیه بشه.
3- باور اشتباه
مصرف مایعات زیاد حجم شیر مادر رو افزایش میده!
واقعیت
خیر. اگر چه نوشیدن مایعات به مقدار کافی برای تولید شیر لازمه اما این به این معنا نیست که هر چه مصرف مایعات بیشتر باشه، حجم شیر هم بیشتر میشه. مهمترین عاملی که بر میزان تولید و ترشح شیر مادر اثر داره، مکیدن مکرر سینه توسط شیرخوار است.
